تمام عناصر و مواد شيميايي در طبيعت در حال چرخش هستند اين مواد از بدن جانداران وارد محيط مي شه و از محيط دوباره وارد بدن جانداران مي شن. به عبارت ديگه، هر عنصر بارها توسط جانداران مختلف جذب مي شه و دوباره به محيط بر مي گرده. حرکت عناصر و مواد مختلف از محيط به بدن جاندار و خارج شدن دوباره اون از بدن جاندار به محيط که هميشه در حال تکراره ،چرخه مواد نام داره.  براي اينکه متوجه بشين که چرخه ها چطوري ساختار اجزاي اکوسيستم رو به هم بسته و منسجم مي کنن، چرخه کربن و چرخه نيتروژن رو مثال مي زنيم.

چرخه کربن:

اتمهاي کربن چون توانايي اينو دارن که به صورت زنجيره هاي طولاني بهم پيوند بخورن، اسکلت اصلي همه مولکولهاي آلي اي هستن که در بدن جانداران وجود دارن. به همين دليل، فراهم بودن کربن، عامل مهمي در نگهداري همه جمعيتهاي جاندارانه. دي اکسيد کربن هوا که در حدود 3 صدم درصدگازهاي جو است، از راه روزنه ها وارد گياه شده و در فرآيند فتوسنتز به قند و ساير مواد آلي تبديل مي شه.

گياهخواران گياهان رو به عنوان منبع ترکيبات کربن استفاده مي کنن و خودشون هم به عنوان مواد آلي براي گوشتخواران محسوب مي شن. تجزيه کنندگان، مواد غذايي کربن دار رو از پس مانده جانوران و يا پيکر مرده گياهان و جانوران بدست مي آرن. شيوه هاي آزادسازي دي اکسيدکربن بسيار متفاوته.

در تک سلولي ها و جانداران کوچک، دي اکسيد کربن مستقيما" از سطح سلول بيرون مي ره. در گياهان از سلولهاي سطحي روزنه ها و سوراخهاي ديگه خارج مي شه. در جانوران بزرگ اندامهاي تنفسي تخصص يافته مثل شش و آبشش هستن که دي اکسيدکربن رو به بيرون مي فرستن.

چرخه نيتروژن:

نيتروژن که 79 درصد از حجم هوا رو به خودش اختصاص مي ده، در اکوسيستم ها فراوونه. اما نيتروژن هوا از نظر شيميايي غير فعاله و براي بيشتر موجودات زنده چندان قابل استفاده نيست. مهمترين منبع نيتروژن قابل استفاده، يون نيتراته. نيترات در آبي که در خاک وجود داره حل شده و بعد جذب گياهان مي شه. گياه هم براي ساختن پروتئينها و اسيدهاي نوکلوئيک از اون استفاده مي کنه.

تعداد کمي از موجودات زنده مي تونن نيتروژن هوا رو به نيترات تبديل کنن. يه گروه از اونها، باکتريهاي تثبيت کننده نيتروژن هستن که آزادانه در خاک و همچنين در گره هاي ويژه روي ريشه گياهان تيره نخود يافت مي شن.

باکتريها از مواد غذايي اي که از ميزبانشون حاصل مي شه، انرژي به دست مي آرن و بعد نيتروژن هوا رو به ترکيبات نيتروژن دار يا نيترات تبديل مي کنن.

وقتي که جانداري بخشي از گياه رو مي خوره نيتروژني رو که به صورت پروتئين يا اسيد نوکلوئيک وجود داره به بدن خودش منتقل مي کنه و بخشي از اون رو هم به جسم خودش تبديل مي کنه.

باکتريها و قارچهاي تجزيه کننده ، پروتئينهاي بدن رو به آمونياک تبديل مي کنن. ادرار جانوران هم بعد از مدتي به آمونياک تبديل مي شه. باکتريهاي شوره گذار، آمونياک رو به نيترات تبديل مي کنن و باعث بازگشت نيترات به خاک مي شن و خاک رو براي رشد گياهان مناسب مي کنن.

از طرف ديگه، گروهي از باکتريها هم نيترات خاک رو به آمونياک يا حتي نيتروژن تبديل مي کنن و نيترات خاک رو کاهش مي دن. به اينها باکتريهاي شوره زدا مي گن. اين باکتريها بر عکس باکتريها شوره گذار هستن. از اسمشون هم پيداست.

درصد گازهاي هوا:

مهمترين گازهاي هوا نيتروژن به ميزان 79 درصد، اکسيژن به ميزان 20 درصد، دي اکسيدکربن به ميزان 3% درصد هستن. اين درصدها در محيطهاي طبيعي معمولا" ثابتن. تنفس، دي اکسيدکربن رو به هوا اضافه مي کنه و فتوسنتز، دي اکسيدکربن هوا رو کم مي کنه.

سوزاندن مواد در طبيعت مثل سوزاندن ترکيبات نفتي و ذغال سنگ هم باعث افزايش دي اکسيدکربن هوا مي شه. وقتي دي اکسيدکربن هوا زياد بشه، هوا گرمتر مي شه و با تغيير آب و هوا يخهاي قطبي هم ذوب مي شن.

از سال 1880 به بعد ميزان دي اکسيدکربن 12 درصد بيشتر شده و بر همين اساس دماي هوا هم در 100 سال اخير بطور متوسط 2 درجه افزايش داشته.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: